Jak po wybuchu wulkanu... To nie zwyczajny kurz z mieszkania.
Jak widać na zdjęciach radio było w kiepskim stanie. Na zewnątrz jako tako, ale wewnątrz masakra. Jak naprawiam radia od 20-u lat, nie miałem aż tak brudnego egzemplarza. Mimo że niektóre radia miały prawie 100 lat nie było w nich takiej warstwy brudu. Radio musiało stać w jakimś warsztacie ślusarza, szlifierza... Szary pył znajdował się w każdym zakamarku. Odkurzacz nie był w stanie wessać brudu bez zruszenia go pędzlem.
Dwa dni... Dwa dni czyściłem Sansui z brudu. Starałem się dotrzeć do wszystkich zakamarków. Pędzel, szmaty, odkurzacz, szczoteczki, środki czystości wszystko to było w użyciu. Płyta nabrała wreszcie kolorów.
Płyta czołowa i gałki umyłem płynem do naczyń.
Wypucowany amplituner poddałem oględzinom wzrokowym. Wnętrze było bez żadnej ingerencji i napraw. Wszystko oryginał. Pierwsza zauważalna, ewidentna usterka to kabel zasilający do wymiany. Chyba był pogryziony przez psa. Niebezpiecznie świeciła miedź.
Kabel wymieniłem na inny, japoński o odpowiedniej średnicy żyły. Odkręciłem bezpiecznik na tylnej ściance. Powinien być 3A przy zasilaniu 220V. Bezpiecznik był przepalony i zwatowany drutem. Oczywiście wymieniłem na nowy. Sprawdziłem też trzy bezpieczniki na płycie głównej F-2625 , okazały się być w porządku.
No i włączyłem do prądu.
Coś pięknego. Sprzęt się rozświetlił kolorami . Ale nie zupełnie wszystko było w porządku. Przepalona była żarówka wskaźnika mocy sygnału i jedna podświetlenia skali.
Oba błękitne wskaźniki oryginalnie podświetlane są żarówką rurkową 7V 320mA. Wstawiłem nowe 6,3V 300mA stosowane w Radmorze. Żarówka skali to też 7V 320mA. Wymieniłem komplet, 4 sztuki na nowe. Wszystkie małe żarówki 7V 100mA były dobre.
Przetestowałem poprawność działania przełączników i potencjometrów. Działały poprawnie i solidnie.
No i najważniejsza chwila... Postanowiłem sprawdzić, czy wydaje jakieś dźwięki. Podpiąłem kolumny 8 ohm. Przełącznik źródła sygnału ustawiłem na FM, potencjometr mocy na minimum, wyjście na kolumny w pozycji A+B, wszystkie filtry wyłączone i wcisnąłem klawisz zasilania. Gałką strojenia dostroiłem się do jakiejś stacji. Na wskaźnikach zaczęły poruszać się wskazówki . Dostroiłem się do mocnego sygnału, zapalił się napis "stereo". Tuner działał!
I to by było na tyle. W głośnikach cisza. Podłączyłem jeszcze dla pewności CD i też cisza. Żadnego buczenia, piszczenia itp.
No to szukamy usterki...
Pierwsza wskazówka, jaką dało mi radio, to przy włączeniu zasilania brak było dźwięku załączanego przekaźnika 😮😩. Gdybym naprawiał takie radio pierwszy raz, zacząłbym od pomiarów napięć, porównywania ich z tymi na serwisówce. Przy tych objawach skoncentrowałem się na płycie głównej i płytce sterującej. Dlaczego? Bo układ zabezpieczający zadziałał i przekaźnik jest wyłączony. Wyłączony z powodu usterki.
Na początek sprawdziłem omomierzem wszystkie tranzystory na płytkach zasilacza i sterującej bez wylutowania. Szukałem ewidentnego zwarcia lub przebicia. Tranzystory w końcówce mocy sprawdziłem wcześniej przy czyszczeniu.
Na płytce sterującej jest duuużo rezystorów i tranzystorów sterujących. Sprzęt musiał być często używany (świadczą o tym przepalone żarówki) więc takie elementy jak rezystory mogły się wygrzać i stracić swoje wartości nominalne lub być spalone. A trzeba dodać, że jest tam kilka rezystorów bezpiecznikowych zabezpieczających obwód przed większymi stratami.
No i bingo!!! Zamiast 150 ohm nieskończoność, zamiast 180 ohm nieskończoność itd. Rezystory bezpiecznikowe do wymiany. Tylko dlaczego się spaliły?
Co to jest rezystor bezpiecznikowy?
Rezystor bezpiecznikowy zwany również rezystorem topikowym to specjalny rodzaj rezystora wykonany w celu ochrony dowolnego obwodu elektronicznego. Rezystor wykonany został z materiału, który ma właściwości stapiania się bez płomieni lub bez nadmiernego wytwarzania ciepła. W skutek nagłego wzrostu prądu w obwodzie, bardziej niż jest to wymagane. Rezystor bezpiecznikowy jest zawsze połączony szeregowo z głównym zasilaniem wejściowym do obwodu.
Rezystor bezpiecznikowy jest bardzo przydatny w bardzo wrażliwych obwodach o niższych wymaganiach mocy. Jednocześnie obwody w których został zastosowany nie posiadają specjalnych wymagań dotyczących przeciążeń jak i przepięć. Gdy jakikolwiek element tego obwodu ulegnie uszkodzeniu i zmieni swoje zachowanie w stosunku do właściwości projektowych, może wystąpić zmiana obciążenia prądowego lub stan zwarcia. W takiej sytuacji łatwo mogą ulec uszkodzeniu inne elementy obwodu, a nadmiar ciepła i płomieni może zniszczyć cały układ urządzenia. Rezystor bezpiecznikowy zapewnia szybką gwarancję bezpieczeństwa całkowitego odłączenia.
Odkręciłem radiator z tranzystorami końcówki mocy. Zrobiłem to, aby go wyczyścić, a przy okazji miałem łatwy dostęp, by zrobić pomiary. Na radiatorze znajduje się termistor. Odłącza on zasilanie po osiągnięciu temperatury radiatora 125 stopni Celsjusza. Gdy jest uszkodzony, to też nie załączy się przekaźnik.
Sansui jest genialnie skonstruowany. Aby dostać się do tranzystorów, wystarczy wypiąć łączówki , odkręcić wkręty i całość z radiatorem swobodnie wychodzi. Prosty demontaż.
Płytki sterująca i zasilacza też łatwo się wyjmują z łączówki. Po lewej Driver Circuit Board, po prawej Power Supply Circuit Board. Należy im się szczególnie przyjrzeć.
Serwisówka Sansui 7070 jest ogólnie dostępna w sieci.
Spalone rezystory. Spalone, chociaż na oko tego nie widać.
Rezystory bezpiecznikowe zazwyczaj mają małe wartości od kilku ohmów do kilkuset ohmów
Power Supply Circuit Board dostał komplet nowych kondensatorów Nichicon.
Wymieniłem wszystkie uszkodzone rezystory i ponownie uruchomiłem radio. Teraz przekaźnik kliknął. Dostroiłem się do jakiejś stacji na UKf-e i radio działa... No nie do końca dobrze. Prawy kanał dobry, lewy cicho i ze zniekształceniami.
Czas uruchomić oscyloskop.
Po podaniu sygnału 1kHz z generatora prześledziłem drogę sygnału. Sygnał "pogięło" na potencjometrze głośności. W sumie od razu powinienem się tego domyślić i włączanie oscyloskopu, aby znaleźć takie uszkodzenie nie byłoby potrzebne. Spryskanie kontaktem i kilkukrotne kręcenie potencjometru zlikwidowało usterkę. Na tym etapie nie widzę potrzeby rozbierania potencjometru do czyszczenia.
Ktoś zapyta: masz rozkręcone radio na warsztacie, może by tak wymienić elektrolity?
Jak na razie wymieniłem wszystkie na Power Supply Circuit Board. Resztę zrobię w następnym podejściu. Jest to czynność raczej konieczna.
W radiu siedzą bardzo dobre Nichicony. Zresztą kilka małych pojemności i kilka dużych wylutowałem i sprawdziłem. Ich pojemność była wzorcowa jednak to elementy, które mogą stracić parametry w każdej chwili.
Temat kondensatorów w sprzęcie audio to temat rzeka.
Jak gdzieś wyczytałem, najbardziej tracą pojemność małe kondensatory do 20 uF . Po 30 latach średnio 8-10 %. Jednak zależy, w jakich warunkach pracowały i ile pracowały. Te które pracowały blisko grzejących się elementów na pewno należy wymienić bezzwłocznie.
Na płycie głównej też był przepalony jeden rezystor.
Wyregulowałem jeszcze wskaźnik "Center indication on tiune meter", aby wskazówka była dokładnie pośrodku w momencie zaświecenia sygnału stereo.
Ponownie musiałem dobrać się do żarówek oświetlenia skali, bo się wyłączały. Trzeba było ścisnąć blaszki dla pewnego kontaktu.
Ponownie odkręciłem też panel przedni, bo w lepszym oświetleniu bardzo widoczne były pyłki kurzu na skali.
Wzmacniacz działa znakomicie. Kanały są ustawione równo i działają bez zniekształceń w pełnym zakresie mocy. A moc to ma sporą. Tuner jest bardzo czuły, wszystkie stacje wskakują w stereo i to stereo rzeczywiście słychać. Odbiór jest czysty bez szumów. Porównałem to z kilkoma innymi dobrymi amplitunerami Pioneera i Technicsa.
Na razie radio postawiłem do testów bez obudowy. Obudowę chcę pokryć naturalnym fornirem. Obecny to sztuczna okleina z widocznymi śladami uszkodzeń. Radio zasługuje na lepszą skrzynkę. Gdy ją zrobię, nie omieszkam zamieścić zdjęć.
Wnioski na koniec. Jeśli tego typu sprzęt jest niesprawny, a nie był "grzebany" nie ma większego problemu z naprawą. Jest to sprzęt analogowy, gdzie każdy element można wylutować zwykłą lutownicą i zastąpić go sprawnym oryginałem lub zamiennikiem. Półprzewodniki, rezystory i kondensatory są ogólnie dostępne i łatwo je nabyć przez internet za niewielkie pieniądze. Gdy występują uszkodzenia mechaniczne, braki gałek, spalony transformator, to trzeba szukać takiego samego, używanego elementu z innego egzemplarza. Małe szanse zdobycia, ale można próbować na amerykańskim eBay-u. Tylko że koszt zakupu takiego elementu wraz z transportem często jest nieopłacalny.
Na koniec dodam, że czułem się oszukany przez sprzedającego. W rozmowie sugerował, że radio jest sprawne i z takim przekonaniem je kupowałem. Gdy okazało się w jakim jest stanie, nie omieszkałem go o tym poinformować. Nie przejął się tym. Wysłał mnie do serwisu... Ciekawe ile bym zapłacił za tego typu naprawę?
cdn...
